گفت و گوی ما را با ساسان ناطق ، نویسنده و داور بخش داستان جشنواره شاهوار را بخوانید.

با توجه حضورچند ساله در مرکز آفرینش های ادبی به عنوان مدیر دفتر داستان و  مشاور ارشد طرح و برنامه های این مرکز دارای شناخت مناسبی از روند داستان نویسی  دراستان های تحت پوشش هستید. موقعیت کیفی داستان نویسی را در استان سمنان به چه  صورت ارزیابی می کنید؟ 

پیشتر از این چند داستان از نویسندگان استان سمنان را در جشنواره­های مختلف خوانده بودم. چند اثر هم از سوی کارشناسان دفتر داستان کارشناسی شده بود و می­شد فهمید نسبت به بعضی از استان­ها که فقط روی شعر تمرکز کردند، استان سمنان و نویسندگانش برای داستان و داستان­نویسی برنامه دارند و این مایه خوشحالی است.

از دیدگاه شما چه فعالیت هایی در استانها بایستی صورت پذیرد که تولیدات  داستانی مراکز استانی حوزه هنری با توجه به گروه سنی نوجوانان به تولید مناسب برسد؟

استقرار و استمرار در برگزاری کارگاه­های داستان­خوانی و داستان­نویسی تا حدودی می­تواند به این امر کمک کند اما همانطور که می­دانید نوشتن داستان عرق­ریزی روح است و نوشتن داستان یا رمان برای گروه نوجوان سخت ­و برای کودکان واقعاً سخت­تر است.

بیشترین عامل در موفقیت نویسنده، فقط خود اوست و تجربه­ای که در این راه اندوخته است. ما باید شناخت درستی از روانشناسی، روحیات و علایق کودک و نوجوان داشته باشیم تا به دنیای درون او بیشتر و بهتر نزدیک شویم. دنیای کودک دنیای رنگ­ها، دریافت­های بصری و تخیل صرف است اما دوره نوجوانی دنیای دریافت­های علت و معلولی و تشخیص و تمییز تخیل از واقعیت­های بیرونی است.

به طور معمول مرکز آفرینش های ادبی به چه داستان هایی با چه مضمون و ساختاری  مجوز چاپ می دهد؟    

مرکز آفرینشهای ادبی حوزه هنری، مثل سایر سازمانها و ادارات کل، آثار دریافتی از نویسندگان را کارشناسی و داوری می­کند و از این میان بهترین آثار را بلحاظ فرم و محتوا، روانه انتشارات می­کند. تا اینجای کار، تفاوتی بین این مرکز و سایر مراکز و یا ناشرین بخش خصوصی-­ که حجم قابل توجهی از آثار بر روی دوش این عزیزان است-­ وجود ندارد اما همانطور که می­دانید هر سازمانی سیاست و اهداف تعیین شده­ای را دنبال می­کند و حوزه هنری هم از این قاعده مستثنی نیست. گذشته از این­که سعی می­شود از موازی­کاری پرهیز کنیم، تمرکز خود را روی آثاری با مضمون دفاع مقدس، انقلاب اسلامی، موضوعات بومی، اجتماعی با رویکرد سبک زندگی قرار می­دهیم؛ هر چند محدویت خاصی برای کارشناسی آثار نداریم اما می­دانیم که مخاطبان امروزی خوانندگانی حرفه­ای هستند و با در نظر داشتن این مورد، با سختگیری و دقت در کارشناسی آثار، سعی می­کنیم اثر قابل قبولی را روانه بازار نشر کنیم.

جنابعالی داور بخش داستان دهمین جشنواره استانی شعر و داستان شاهوار را  پذیرفته اید از دیدگاه شما ملاک های داوری یک اثر داستانی چه عناصری می تواند باشد  و در امر داوری تا چه اندازه سلیقه موثر است؟

یک داستان پیش از هر چیز باید قصه داشته باشد و این قصه وقتی جواب می­دهد که با اتکا به عناصر داستانی، از پرداخت خوبی هم برخوردار باشد. ادبیات داستانی ادبیاتی نو و پویاست؛ همیشه رو به جلو حرکت می­کند و هیچ­وقت در تکرار و سکون قرار نمی­یابد. خلاقیت و نوآوری نویسنده پیش­برنده است و بخش زیادی از زیبایی­های داستان و رمان مرهون همین خلاقیت و تیزهوشی نویسنده در انتخاب سوژه بکر و پرداخت مناسب است.

در داوری آثار این دوره از جشنواره هم سعی کردیم همین موارد را مد نظر قرار دهیم و قطعاً وقتی هر اثر توسط سه داور خوانده می­شود، سلیقه هم کنار گذاشته می­شود مگر این­که هر سه داور با ذهنیت نزدیک به هم آثار را بخوانند ولی بررسی امتیاز تک­تک آثار و جمعبندی آنها در مرحله پایانی، نشان داد تنها معیار حاکم بر آراء داوران، ساختار قوی و منسجم است نه سلیقه داوران.

تا چه اندازه ادبیات پایداری و گردآوری خاطرات شفاهی ایثارگران می تواند در  قالب بومی نویسی جای گیرد ؟

از آنجایی­که خاطرات شفاهی در قلمرو جغرافیایی خاص با رویدادهای واقعی و بیرونی رخ میدهد، می­تواند منبع و یا الهام خوبی برای داستان و رمان باشد اما این نویسنده است که تشخیص می­دهد به واقعه از منظر بومی و قابلیت­های ویژه آن نگاه کند یا طرحی دیگر به کار ببندد. آثاری که در حوزه تاریخ شفاهی و خاطرات تولید می­شود نزدیکی زیادی به بومی­نویسی دارند. در این آثار جغرافیا و نقش و حضور پدر، مادر، آداب و رسوم و شخصیت­ها کارکرد مهمی ایفا می­کنند. البته در رمان­های تاریخی هم تا حدود زیادی ردپای بومی­نویسی دیده می­شود. رویدادهای بکر و کم­نظیری لابلای خاطرات شفاهی نهفته است که قابلیت تبدیل شدن به رمان و فیلم را دارند اما افسوس که تعداد کمی از فیلم­سازان این کتاب­ها و رمان­های تولیده شده را می­خوانند؛ در مقابل، تعدادی زیادی از نویسنده­ها هم به تماشای فیلم نمی­نشینند!

جنابعالی آینده و چشم انداز ادبی استان سمنان چگونه می بینید ؟

در روزگاری که تلقی عموم و یا بیشتر مردم و مسئولین فرهنگی و هنری کشور از هنرمند، عمدتاً شاعران و هنرپیشه­ها هستند، برگزاری جشنواره «شاهوار» و جشنواره­هایی از این دست در گوشه و کنار کشورمان، جای تقدیر و تکریم دارد؛ تقدیر از برگزارکنندگان و تکریم از شرکت­کنندگان جوان.

هیچ وقت از سرمایه­گذاری روی جوان­ها ضرر نخواهیم کرد. آنها پشتوانه و آینده داستان و رمان­ فردای ایران هستند که بی­شک توجه به آنها می­تواند ما را به موفقیت نزدیک و نزدیک­تر کند و در این راه، باید اشتیاق و پشتکار را باهم داشته باشیم چراکه مشکلات پیش­رو، کم نیستند.

استان سمنان راه خوبی را شروع کرده؛ هر چند تا رسیدن به نقطه ایده­آل فاصله داریم ولی قطعاً روزی در این راه موفق خواهیم شد. موفقیت ما، افزودن به دارایی و سرمایه ادبیات کشورمان است؛ دارایی ما هنرمندان و نویسندگان پیشکسوت-­ که تکریم­شان واجب است- و سرمایه­مان هنرمندان و نویسندگان جوان­مان هستند.